Carcassonne is jarig! Het verhaal achter de klassieker.
Leestijd: 6 minuten | Geschreven door Peter Duivenvoorde
Het idee voor Carcassonne is ontstaan in het jaar 2000. De middelbare schoolleraar Klaus-Jürgen Wrede, tevens fervent spelliefhebber, doet tijdens een vakantie in Frankrijk onderzoek voor een roman. Hij brengt in die periode een bezoek aan de Zuid-Franse vestingstad Carcassonne, die veel indruk op hem maakt. En dan krijgt hij een idee. Hoe zou het zijn als je met een spel een middeleeuwse sfeer op zou kunnen roepen, door zelf een landschap van dorpen en kastelen te bouwen? De naam van Klaus-Jürgens spel ligt natuurlijk voor de hand: Carcassonne.
Carcassonne wordt uitgegeven door het Duitse bedrijf Hans Im Glück. Het spel blijkt een hit! Carcassonne wint in 2001 achtereenvolgens de prestigieuze spellenprijzen Deutscher Spiele Preis en Spiel des Jahres, en wordt genomineerd voor de Nederlandse Spellenprijs.
Door de jaren heen heeft Carcassonne wel wat veranderingen ondergaan. Dit merk je het duidelijkst aan de regel voor de puntentelling van de weide. Deze regel is meerdere keren veranderd bij de verschillende drukken van het spel. Soms geeft dit verwarring, omdat verschillende spelers de regels van hun eigen versie gewend zijn. Minstens één keer heeft dit geleid tot een felle discussie over wie er nu had gewonnen (ik, want het was mijn spel).
Het meest iconische kenmerk van Carcassonne is zonder twijfel de meeple. Deze houten pionnetjes hebben inmiddels ook buiten Carcassonne steeds meer aan populariteit gewonnen. Het begin van de meeple hangt echter nauw samen met Carcassonne.
Toen Klaus-Jürgen Wrede Carcassonne ontwikkelde, had hij een speelfiguur nodig die verschillende dingen tegelijkertijd kon voorstellen. Het speelfiguurtje moest een ridder, een monnik, een boer of een struikrover kunnen zijn. Het figuurtje moest rechtop kunnen staan. Het figuurtje moest ook kunnen liggen.
Het meest iconische kenmerk van Carcassonne is zonder twijfel de meeple.
Collega-spellenbedenker Bernd Brunnhofer ging aan de slag met een pen en wat papier en begon zo wat ideeën voor dit figuurtje vorm te geven. Een van deze schetsen kwam terecht bij het spellenbedrijf Seidenstücker, waar na verschillende prototypes de allereerste meeple het levenslicht zag.
In eerste instantie heette de meeple nog "Gefolgsmann", oftewel horige. Volgens Klaus-Jürgen Wrede hadden echter veel buitenlandse spellenliefhebbers wat moeite met die naam. Op een forum van de spellensite Boardgamegeek.com kwam op een gegeven moment de term "meeple" in zwang. Volgens sommige bronnen zou dit een samentrekking zijn van het Engelse "my people". Een andere theorie zegt dat de vorm van de speelfiguren wel wat weg zou hebben van een esdoornblad, oftewel in het Engels een “maple leaf”. Van “maple people” zou het een kleine stap zijn naar het snellere "meeple". Hoe dan ook, de term meeple werd een feit.
Carcassonne is inmiddels zodanig gegroeid, dat er heuse wedstrijden worden gehouden. Er worden jaarlijks internationale kampioenschappen georganiseerd, waarbij de beste spelers ter wereld het tegen elkaar opnemen. Els Bulten is zo’n competitieve speler. Ze is inmiddels al drie keer Nederlands kampioen geweest en won in 2011 zelfs het wereldkampioenschap. De ideale persoon voor het geven van wat spelerstips!
"Probeer niet alle meeples tegelijk in te zetten. Als je er eentje overhoudt, kun je altijd makkelijk een kleine stad of weg scoren als je toevallig een tegel trekt waarmee je direct iets af kunt maken. Je laatste meeple als reserve bewaren is dus altijd een goed idee om regelmatig kleine hoeveelheden punten binnen te halen."
"Als je met 3 of meer spelers Carcassonne speelt, wordt het heel aantrekkelijk om bij de steden van andere spelers aan te sluiten. Door het grotere aantal spelers wordt het voor twee spelers die samenwerken aantrekkelijk om een gezamenlijke stad daadwerkelijk af te bouwen. Door bij andere spelers aan te haken kun je op deze manier makkelijk een mooie score halen."
Tuurlijk Els! Doen we even!...wait whut?! Maar Els is bloedserieus. Dit is een tactiek voor gevorderde Carcassonnespelers en van cruciaal belang op hoog competitief niveau.
"Als je kunt tellen welke tegels nog in het spel zitten, kun je hier voordeel uit halen. Je weet dan welke tegels nog moeten komen, zodat je niet onnodig gaat wachten op bepaalde tegels om steden af te bouwen. Als je goed de tegels kunt onthouden, kun je ook veel beter je tegenspelers dwars zitten. Je kunt dan bijvoorbeeld een stadstegel of een kloostertegel zo neerleggen dat je tegenspeler een tegel voor een eigen stad nodig heeft die niet meer in de voorraad zit."
Carcassonne kent een groot aantal uitbreidingen. In totaal 10 grote uitbreidingen en meerdere tientallen mini-uitbreidingen zijn op de markt verschenen. Mini-uitbreidingen voegen iets extra’s aan het basisspel toe. Een goed voorbeeld hiervan is De Rivier, waarbij je het Carcassonnelandschap aan de hand van een langgerekte rivier moet vormgeven. Deze mini‑uitbreiding is zo populair gebleken, dat deze nu standaard aan het basisspel is toegevoegd.
De grotere uitbreidingen doen meer dan alleen maar iets extra's toevoegen. Deze uitbreidingen zorgen voor forse veranderingen in de spelervaring. Een goed voorbeeld hiervan is Kathedralen & Herbergen. De uitbreiding bevat een extra grote meeple die voor twee telt. De in de titel genoemde kathedralen en herbergen zijn speciale gebouwen die extra punten waard zijn, maar alleen als je de stad of de weg met het gebouw volledig af weet te krijgen. De mooiste extra van deze uitbreiding is misschien nog wel het setje met nieuwe meeples, zodat je Carcassonne met zes spelers kunt spelen.
Ook leuk is Kooplieden & Bouwmeesters. In deze uitbreiding ga je niet alleen steden en wegen bouwen, maar ook handelswaren verzamelen voor extra punten. Je krijgt de handelswaren zodra je een stad afbouwt, zelfs als jouw meeples niet in de stad aanwezig zijn. Hierdoor zou het zomaar kunnen dat je tegenspelers jouw stad helpen af te bouwen om maar aan de handelswaren te komen! Andere regels in deze uitbreiding zijn de bouwmeesters die je een extra tegel laten trekken en varkens die je kunt gebruiken om weides meer waard te laten worden.
Klik hier om meer te lezen over de grote uitbreidingen van Carcassonne.
Over de schrijver
Hoi! Ik ben Peter. Ik werk sinds januari 2021 voor 999 Games als Copywriter Marketing. Ik help de marketingafdeling met campagnes, blogs, spelomschrijvingen en alle andere gevallen waarbij we een taalpurist nodig hebben. Maar ik ben ook al zeker 10 jaar voor 999 Games actief als spellendemonstrator! Ik ben een ontzettende boardgamegeek. Als je me prikt, bloed ik meeples. Mijn favorieten zijn Dominion, Wingspan en Patchwork.
